Search This Blog

Monday, November 5, 2018

#मराठीभाषा ६२- निकष

निकष

नि + कष् = कष् म्हणजे घासणे, ओरखडा काढणे
'नि' हा उपसर्ग इथे 'अधिकता' दर्शवतो. म्हणजे अत्यंत घासणे/ ओरखडा काढणे या अर्थी.


सोन्याची पारख करण्याकरिता सुवर्णकाराकडे एक विशिष्ट दगड असतो. त्यावर सोने घासून, सोन्याची रेषा ओढून सोने किती नंबरी आहे ते पाहिले जात असते. त्या दगडाला म्हणतात 'निकषोपल' ( निकष-उपल - उपल म्हणजे दगड).

म्हणूनच, निकष म्हणजे पारख करण्याचे साधन किंवा प्रमाण.

उदा. अमुक एका जागेसाठी पारितोषिकासाठी वगैरे निवड करण्याचे तुमचे निकष काय आहेत हो?

-नेहा लिमये

(संदर्भ : शब्द-चर्चा- मनोहर कुलकर्णी )

No comments: