#मराठीभाषा ३७ - ऋ , रू, श्रु

'ऋ' आणि 'रू'

ऋ या स्वरात ऐकू येणाऱ्या 'र' मुळे फसगत होऊन अनेकदा चुकीने त्याचे जोडाक्षर होण्याचा धोका असतो.

'ऋ' हा स्वर मिसळून तयार झालेले अक्षर आणि 'रू' हे व्यंजन जोडून बनलेले जोडाक्षर यातील फरक-

स्वर मिसळून तयार झालेले अक्षर-

क् + ऋ = कृ - कृपा, कृती, कृष्ण
ग् + ऋ = गृह, जागृती
स् + ऋ = सृष्टी
ब् + ऋ = बृहस्पती
त् + ऋ = तृप्ती, तृष्णा

आता व्यंजन जोडून झालेले जोडाक्षर-

क् + रू = क्रूर
ब् + रू = अब्रू
त् + रु = त्रुटी

श् + रू = अश्रू

श्रु

श् या व्यंजनामध्ये र् मिसळला की श्र होतो...जसे प्+र् = प्र, तसे श् + र् = श्र..इथे श्र मधील वरची गाठ ही अर्धा श आहे तर खालील तिरकी रेघ ही अर्धा र आहे. हा झाला श्र. आता ह्याला उकाराचे -हस्व चिह्न लागून हा होतो श्रु -श्रुती.

- नेहा लिमये 

(संदर्भ - मराठी लेखन कोश - अरुण फडके )